Η Χάνα Αρεντ φιλοσοφικά είναι ένα σημαντικό σημείο αναφοράς στην σύγχρονη σκέψη. Σε πολλές περιπτώσεις, παρατηρείται μια «χρήση» της σκέψης της από αυτούς που θέλουν να τονίσουν την επίδραση του Καρλ Μαρξ στο φαινόμενο του ολοκληρωτισμού. Ενώ η Αρεντ έχει γράψει εμπεριστατωμένα για τον ολοκληρωτισμό, γραφή της εξετάζει και μια κριτική προσέγγιση προς τον ριζοσπαστισμό της δεκαετίας του 1960, όπου επικεντρώνεται στην εγκληματική δυναμική των βίαιων επαναστάσεων.
Στην εκτενή έρευνά της, η Αρεντ θέτει ερωτήματα σχετικά με το πώς μια ιδεολογία όπως ο μπολσεβικισμός μπορεί να οδηγήσει σε ολοκληρωτικές εγκληματικές ενέργειες. Η αρχική της εργασία με τίτλο «Τα ολοκληρωτικά στοιχεία στον μαρξισμό», που εξελίχθηκε στην μετέπειτα δημοσίευση «Ο Καρλ Μαρξ και η παράδοση της δυτικής πολιτικής σκέψης», αναλύει τη φιλοσοφική παράδοση που σχετίζεται με τον Μαρξ και ενδεχομένως τις συνέπειες του έργου του.
Η Αρεντ επισημαίνει ότι η σύνδεση ανάμεσα στον Μαρξ, τον Λένιν και τον Στάλιν έχει γίνει κοινός τόπος στις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι η κατηγορία του ολοκληρωτισμού που αποδίδεται στον Μαρξ έχει μεγαλύτερες διαστάσεις, αφορώντας ολόκληρη τη δυτική πολιτική παράδοση. Η ιδέα της γραμμής που οδηγεί από τον Αριστοτέλη στον Μαρξ, σύμφωνα με αυτήν, αποκαλύπτει λιγότερες ρωγμές σε σχέση με τη γραμμή που εκτείνεται από τον Μαρξ στον Στάλιν.
Η Αρεντ, αν και αναγνωρίζει τη σημασία του Μαρξ στην πολιτική φιλοσοφία, διαφωνεί με την προσέγγισή του που εστιάζει στο ζήτημα της εργασίας για την απελευθέρωση και την πολιτική αλήθεια. Κατά τη γνώμη της, η εργασία και η αντίληψη περί τάξης δεν θα έπρεπε να είναι τα κεντρικά σημεία για την ελευθερία, αλλά θεωρεί ότι η πολιτική πρέπει να συνδέεται με την απελευθέρωση από τον μόχθο.
Αυτό οδηγεί τη σκέψη της στο να αναλύσει τη δυνατότητα ύπαρξης μιας ελευθερίας χωρίς κυριαρχία. Θεωρεί ότι η ισότητα και η κυριαρχία δεν είναι δυνατόν να συνδυαστούν ως έννοιες μέσα σε μια νέα μορφή διακυβέρνησης. Η αμφισβήτησή της προς τη διαλεκτική του Μαρξ και την επιρροή του Χέγκελ παρέχει μια κριτική στην ιδέα του ιστορικού υλισμού, αν και η Αρεντ αναγνωρίζει τη συμβολή του Μαρξ στη φιλοσοφική σκέψη και την πολυπλοκότητά της.
Παρά τις διαφωνίες της, η Αρεντ θεωρεί τον Μαρξ ως έναν από τους σημαντικότερους στοχαστές του 19ου αιώνα, που κατανοεί την πολιτική ως κομβική για την φιλοσοφική σκέψη. Γενικά, η προσέγγισή της ενώνεται με τη διάθεση να ανοίξει τον δρόμο για νέες πολιτικές πρακτικές που ενσωματώνουν την αλληλεξάρτηση οικονομίας και πολιτικής.
Πηγή: tanea.gr
