Μία από τις πιο σπουδαίες εφευρέσεις του ανθρώπινου πολιτισμού, ο τροχός, έχει επηρεάσει βαθιά τη ζωή μας, από τη μετακίνηση έως την κατασκευή αγγείων. Παρά το γεγονός ότι η χρήση του ξεκινά περίπου 6.000 χρόνια πριν, η προέλευσή του παραμένει άγνωστη.
Μία νέα μελέτη αξιοποιεί τεχνικές της δομοστατικής μηχανικής και υποδεικνύει ότι οι μεταλλωρύχοι της Ανατολικής Ευρώπης μπορεί να είναι οι υπεύθυνοι για τρεις σημαντικές καινοτομίες που οδήγησαν στον τροχό όπως τον γνωρίζουμε. Και ενώ υπάρχουν πολλά αρχαιολογικά ευρήματα που αφορούν τροχούς και τροχοφόρα οχήματα στην Ευρώπη, την Ασία και τη βορειοανατολική Αφρική κατά την Εποχή του Χαλκού (περίπου 5.000 με 3.000 π.Χ.), η ακριβής περίοδος και τόπος της εφεύρεσης του τροχού παραμένουν ασαφή. Επιπλέον, δεν αποκλείεται η ανεξάρτητη εφεύρεση του τροχού από διάφορους πολιτισμούς.
Για την προέλευση του τροχού υπάρχουν τρεις επικρατέστερες θεωρίες. Η πρώτη υποστηρίζει ότι ο τροχός εμφανίστηκε στη Μεσοποταμία γύρω στο 4000 π.Χ., ενώ μια δεύτερη θεωρία τοποθετεί την ανάπτυξή του στις ακτές της βόρειας Τουρκίας γύρω στο 3800 π.Χ. Η τρίτη θεωρία, διατυπωμένη το 2016 από τον Ρίτσαρντ Μπούλιετ, προτείνει ότι ο τροχός εφευρέθηκε στα Καρπάθια Όρη μεταξύ 4000 και 3500 π.Χ. Η θεωρία αυτή στηρίζεται στην υπόθεση ότι τα τροχοφόρα βαγόνια βοηθούσαν τους μεταλλωρύχους να εξορύσσουν χαλκό από μεγαλύτερα βάθη.
Στη μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Royal Society Open Science, οι ερευνητές Μπούλιετ και οι δύο μηχανικοί συνεργάτες του αναλύουν τη διαδικασία που οδήγησε στον τροχό. Αναφέρουν ότι χρειάστηκαν τρία στάδια εξέλιξης για να φτάσουμε στη σύγχρονη μορφή του τροχού. Αρχικά, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν κυλινδρικούς πασσάλους για να κυλά τα βαριά φορτία τους, οι οποίοι χρειαζόταν συνεχώς να μεταφέρονται. Η πρώτη καινοτομία ήταν τα βαγόνια με εσοχές στο κάτω μέρος, οι οποίες απάλλασαν από την ανάγκη μεταφοράς των πασσάλων. Η δεύτερη καινοτομία περιλάμβανε τροχούς που περιστρέφονταν μαζί με τον άξονα, αυξάνοντας την απόσταση του βαγονιού από το έδαφος και διευκολύνοντας την κίνηση σε ανώμαλες επιφάνειες. Η τρίτη καινοτομία, που εμφανίστηκε 500 χρόνια μετά, αφορά τροχούς που κινούνται ανεξάρτητα από τον άξονα, προσφέροντας μεγαλύτερη ευελιξία.
Αν και δεν είναι δυνατόν σε αυτή τη στιγμή να επιβεβαιωθεί ή να διαψευστεί απόλυτα η θεωρία, η υπολογιστική ανάλυση της μελέτης υποδεικνύει ότι οι καινοτομίες στην εξέλιξη του τροχού βελτίωσαν σημαντικά την ενεργειακή αποδοτικότητα της μεταφοράς φορτίων. Αξιοσημείωτο είναι ότι η εξέλιξη του τροχού δεν σταμάτησε στην Εποχή του Χαλκού, με την εφεύρεση του ρουλεμάν το 1869 να συμβάλλει σε σημαντικές προόδους στους τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας και της βιομηχανίας γενικότερα.
Πηγή: tanea.gr
