Η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών ανέθεσε το Βραβείο Νόμπελ Οικονομίας της Sveriges Riksbank, στη μνήμη του Alfred Nobel, για το 2024 στους Ντάρον Ατσέμογλου, Σάιμον Τζόνσον και Τζέιμς Ρόμπινσον. Η απόφαση αυτή αναγνωρίζει τις μελέτες τους σχετικά με τον τρόπο που οι θεσμοί διαμορφώνονται και επηρεάζουν την ευημερία.
Η ακαδημία διευκρινίζει ότι η καθιέρωση θεσμών χωρίς αποκλεισμούς, η μείωση των εκχυδαϊσμών και η ενίσχυση του κράτους δικαίου μπορούν να προσφέρουν μακροπρόθεσμα οφέλη. Τίθεται, ωστόσο, το ερώτημα: γιατί η ελίτ δεν απλώς αντικαθιστά το υπάρχον οικονομικό σύστημα;
Το μοντέλο που προτείνουν οι βραβευθέντες περιλαμβάνει τρεις βασικές συνιστώσες για την ερμηνεία των συνθηκών κάτω από τις οποίες διαμορφώνονται και αλλάζουν οι πολιτικοί θεσμοί. Πρώτον, υπάρχει μια σύγκρουση σχετικά με την κατανομή των πόρων και την εξουσία λήψης αποφάσεων (είτε αυτή είναι στα χέρια της ελίτ είτε των μαζών). Δεύτερον, οι μάζες κάποιες φορές ανακτούν την ευκαιρία να ασκήσουν εξουσία κινητοποιώντας και απειλώντας την κυρίαρχη ελίτ, υποδεικνύοντας ότι η εξουσία σε μια κοινωνία είναι κάτι περισσότερο από την ικανότητα λήψης αποφάσεων. Τρίτον, παρατηρείται το πρόβλημα της δέσμευσης, όπου η ελίτ είτε πρέπει να διατηρήσει την εξουσία της είτε να την παραδώσει στο λαό.
Πηγή: tanea.gr
